Blog prawniczykancelaria adwokacka Rzeszów

30.11.2023 | Blog prawniczy
Sprawa o stwierdzenie nabycia spadku – do którego Sądu powinienem wystąpić z wnioskiem?

Pytanie na pierwszy rzut oka banalne, a jednak niejednokrotnie przysparza sporo problemów osobom inicjującym postępowania spadkowe. Zasadą jest, iż Sądem właściwym jest Sąd ostatniego miejsca pobytu zmarłego. Przy czym przez pobyt rozumie się miejsce stałego zamieszkania, centrum życiowe danej osoby.

Z uwagi na charakter spraw spadkowych często dochodzi do sytuacji, w której dana osoba umiera w szpitalu bądź w ośrodku spokojnej starości. Czy w takim wypadku Sądem właściwym będzie Sąd, w którego okręgu zlokalizowana jest dana jednostka ? Na to pytanie należy jednoznacznie odpowiedzieć, że nie. Fakt pobytu w tego rodzaju ośrodkach nie powoduje, że osoba zmienia swoje miejsce zamieszkania, lecz z uwagi na niezależne od niej okoliczności zmienia miejsce swojego pobytu. Ta sama sytuacja dotyczy np. pobytu w więzieniu.

Na marginesie tylko należy dodać, że fakt zameldowania w danym miejscu nie ma żadnego znaczenia co do określenia miejsca zamieszkania danej osoby. W myśl obowiązujących regulacji zameldowanie utraciło znaczenie prawne i stanowi jedynie czynność techniczno-administracyjną. Warto jednak zaznaczyć, że zameldowanie w danym miejscu może być dodatkową okolicznością potwierdzającą ostatnie miejsce stałego pobytu zmarłego.

Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której nie można określić ostatniego stałego miejsca pobytu zmarłego na terenie Polski. Wtedy właściwość Sądu określa się z uwagi na miejsce położenia majątku spadkowego. Czyli jeśli zmarły nie mieszkał na stałe przed śmiercią w Polsce, ale pozostawił w spadku np. nieruchomość na terenie RP, to Sądem właściwym będzie Sad, w którego okręgu znajduje się ta nieruchomość. Oczywiście z uwagi na przepisy unijne i ujednolicenie spraw spadkowych na terenie państw Unii Europejskiej, mogą w danym przypadku znaleźć zastosowanie jeszcze inne regulacje, ale to jest już temat na przyszłość.

Finalnie, gdy nie można określić ostatniego miejsca stałego pobytu zmarłego oraz nie można ustalić majątku spadkowego na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, Sąd właściwym staje się Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy.

W większości spraw spadkowych nie powinno być problemu z określeniem właściwości Sądu – należy jednak pamiętać, aby we wniosku kierowanym do Sądu właściwie uzasadnić, dlaczego ten Sąd jest właściwy, tj. w kilku zdaniach opisać ostatnie stałe miejsce pobytu zmarłego lub wykazać miejsce położenia majątku spadkowego.